Hieronder komen de verschillende facetten van het vernieuwde kentekensysteem aan bod.
Uitgifte van het kenteken door de RDW
De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) heeft in de loop der jaren steeds meer taken gekregen. Sinds 1949 is het RDW belast met technische keuringen en de registratie van voertuigkentekens. De instantie regelt het beheer en de uitgifte ervan en verstrekt vertrouwelijke gegevens aan politie en de belastingdienst. Sinds een aantal jaar hebben ook brommers en scooters een Nederlands kenteken, evenals aanhangwagens en opleggers met een eigen remsysteem. Zelfs landbouwvoertuigen moeten tegenwoordig een kenteken hebben. Deze moeten allemaal geregistreerd, uitgegeven en beheerd worden.
Daarnaast heeft de RDW wat complexere functies gekregen, zoals het innoveren van de elektronische dienstverlening van de overheid naar de burger toe. De RDW maakt gebruik van open data om gegevens voor particulieren toegankelijk te maken. Maar de meeste mensen kennen de RDW van het kenteken. Het eerste landelijke kentekennummer werd door de RDW uitgegeven in 1951: in witte cijfers en letters op een donkerblauwe ondergrond. Daarvoor was alleen sprake van provinciale kentekens. Het nummer van het eerste nationale kentekenbewijs was ND-00-01. In 1965 moest voor het eerst een nieuwe reeks begonnen worden omdat de eerste reeks op was. Sindsdien heeft het RDW meerdere malen moeten omschakelen naar een nieuwe reeks van de platen. Tegenwoordig kan iedereen via de website van de RDW gegevens van een kenteken opvragen. Je ziet bijvoorbeeld informatie over de motor, de gewichten, fiscale gegevens en gegevens over het kenteken zelf, zoals de uitgiftedatum.
Het kentekenbewijs: hoe werkt het?
Een van de veranderingen ten opzichte van het oude kentekenbewijs doet zich voor bij de aanschaf van een nieuwe auto, die dus voor het eerst een kenteken krijgt. Als koper van een nieuwe auto of occasion moet je jezelf legitimeren voordat je de auto op naam kan laten zetten. De dealer overhandigt daarop het kentekennummer en de eerste helft van de zogeheten tenaamstellingscode. Deze dien je als koper goed te bewaren aangezien je deze nodig hebt bij eventuele verkoop van de auto, waarschijnlijk jaren later. Een nieuwe code aanvragen bij verlies van de oude is niet gratis en levert onnodige rompslomp op.
De nieuwe auto mag nu de weg op, ook al heb je het complete kentekenbewijs nog niet binnen. Bij een aanhouding kan de politie online checken of de auto overgeschreven is en op naam van de bestuurder staat. Het kentekenbewijs - tegenwoordig dus een kentekencard - wordt binnen 5 dagen thuisgestuurd door de RDW. Dit gebeurt samen met het tweede deel van de tenaamstellingscode. Op de kaart staan alle voertuiggegevens en informatie over de eigenaar die direct van belang zijn. Op de chip - die niet voor iedereen toegankelijk is - staan soms nog extra gegevens die door de fabrikant van het voertuig zijn verstrekt.
Het overschrijven van een voertuigkenteken
Als de auto van eigenaar wisselt, heeft de nieuwe eigenaar de complete tenaamstellingscode nodig. Overschrijven kan bij een kentekenloket, bij een RDW-bedrijf of zelfs online. Online kan alleen als beide personen in bezit zijn van een DigiD. De koper krijgt de eerste helft van de tenaamstellingscode en een vrijwaringsbewijs dat hij aan de verkoper geeft. Net als bij de aanschaf van een nieuwe auto wordt de nieuw aangemaakte kentekencard en het tweede deel van de tenaamstellingscode opgestuurd. Hiermee is het proces van de overschrijving afgerond.
De nieuwe eigenaar wordt automatisch aangemeld bij de belastingdienst voor het betalen van wegenbelasting (motorrijtuigenbelasting, MRB). Boetes voor verkeersovertredingen of parkeerboetes die op het kenteken van de auto worden geregistreerd, komen nu terecht op de deurmat van de nieuwe eigenaar. De enige manier om onder de wegenbelasting uit te komen is door het voertuig te schorsen. De auto mag zich dan niet op de openbare weg bevinden, ook niet geparkeerd. Schorsen is eenvoudig en kan gewoon online. De eigenaar dient het kentekennummer bij het RDW in te vullen, na inloggen met de DigiD. De schorsing opheffen gaat op dezelfde wijze.
Weetjes over de kentekenplaat
Iedere auto heeft 2 kentekenplaten, voor en achter. Autokentekens vormen altijd een combinatie van cijfers en letters. Deze zijn in 3 groepjes verdeeld, gescheiden door koppeltekens. Elk kenteken in Nederland hoort onlosmakelijk bij één voertuig. Bij eerste verkoop krijgt een auto een uniek kenteken toegewezen en daar moet hij het de rest van zijn levensduur mee doen. De kentekenplaten kunnen uiteraard wel vervangen worden. Krijgt de auto bijvoorbeeld de functie van taxi, dan moeten de gele platen vervangen worden voor blauwe. En wanneer men bij de garage een proefrit gaat maken, gaat men met groene kentekenplaten de weg op. Om de witte kentekenplaten van ongeremde aanhangers niet te vergeten. Aanhangers met een eigen remsysteem hebben net als auto’s een uniek kenteken vanaf het moment van registratie bij de RDW. Er zijn maar enkele gecertificeerde bedrijven die kentekenplaten mogen maken. Productie is aan strenge eisen gebonden.
Klinkers zal je zelden op een voertuigkenteken aantreffen. De RDW wil de mogelijkheid van het vormen van beledigende woorden op de plaat voorkomen. Soms staat op de kentekenplaat een klein cijfertje (bijvoorbeeld 1 of 2) boven het eerste streepje op de plaat. Dit is een duplicaatcode (ook wel ophoogcode genoemd). Dit cijfer betekent hoe vaak er kentekenplaten voor de auto zijn afgegeven.
Het kenteken van een auto checken
Informatie over een Nederlands kenteken is voor elke particulier mogelijk. Dat is handig wanneer je een nieuwe auto of occasion wil kopen en niet per definitie vertrouwt op de door de verkoper verstrekte gegevens. Bij de kentekencheck achterhaal je kinderlijk eenvoudig informatie over het bouwjaar en of een kilometerstand als ‘logisch’ wordt beoordeeld door de RDW. Ook vind je er informatie over de hoogte van de wegenbelasting, de APK-status en het energielabel van het voertuig. Alles wat belangrijk is bij het kopen van een auto, is na te trekken. Behalve informatie over de eigenaar en de vorige eigenaars uiteraard. Deze privacygevoelige gegevens worden alleen aan de politie, belastingdienst en bepaalde gemeentelijke instanties verstrekt.
Nationale Autopas (NAP) registreert kilometerstanden
Voor het verzamelen van de kilometertellergegevens werkt de RDW samen met de stichting Nationale Autopas (NAP) die een database onderhoudt van actuele kilometerstanden van alle voertuigen in Nederland. Deze worden ingewonnen bij garages die APK-keuringen afnemen. Elke auto wordt periodiek aan een keuring onderworpen, dus het systeem is vrijwel waterdicht voor een auto die zijn hele leven al in Nederland verblijft. Voor geïmporteerde auto’s is dat een ander verhaal.
Stel, je importeert een auto uit Duitsland. De eventuele schade die het voertuig heeft opgelopen tijdens zijn Duitse leven, is niet op te vragen bij de RDW. Sommige autobedrijven maken daar misbruik van door in Duitsland te zoeken naar voertuigen met een schadeverleden en deze goedkoop in te kopen. Door te stunten met de verkoopprijs, slijten ze het voertuig eenvoudig via internet. Verzwegen wordt hierbij het schadeverleden dat verborgen gebreken heeft veroorzaakt. Een koppeling van de gegevens met andere EU-landen zou dergelijke fraude bemoeilijken.
Vals kenteken buiten de RDW om
Ook op een andere manier wordt misbruik gemaakt van het kentekensysteem. Criminelen maken vaak gebruik van gestolen of vervalste kentekenplaten. Een onaangename verrassing is het wanneer de rechtmatige bezitter ineens allerlei verkeers- en parkeerboetes binnenkrijgt waar hij part noch deel aan heeft gehad. Ook is het voor niemand leuk om zijn eigen kentekennummer in een opsporingsbericht tegen te komen. Het rijden met valse kentekenplaten wordt door de wet beschouwd als een misdrijf en de straffen die erop staan zijn stevig. Rijden met ondeugdelijke platen wordt gezien als een overtreding.
APK-keuring van de RDW en het kenteken
Doordat zowel controle op de APK-keuring als de uitgifte van het kentekenbewijs in handen is van de RDW, is het logisch dat de gegevens die uit de keuring komen tegelijkertijd verwerkt worden. Wanneer een eigenaar wijzigingen aan zijn voertuig aanbrengt, dient er een herkeuring plaats te vinden. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij het installeren van een LPG-tank, het plaatsen van een retrofit roetfilter of om de auto taxi-waardig te maken. Sommige wijzigingen vallen in het voordeel van de eigenaar uit, waardoor hij graag het initiatief neemt voor een herkeuring. Er bestaat de mogelijkheid het ledig gewicht van een auto omlaag te brengen. Dat resulteert vaak in een verlaging van de wegenbelasting. Er zijn ook zaken die onmiddellijke herkeuring vragen, zoals het in gebruik nemen van een voertuig als taxi. Door de RDW het kenteken laten aanpassen is dan verplicht. Ook als je ervoor kiest om de originele motor te vervangen voor een grotere of juist kleinere motor, moet de auto opnieuw gekeurd worden.
