Waarom is een oogtest rijbewijs belangrijk?
Iedereen begrijpt dat een goed gezichtsvermogen belangrijk is als je deelneemt aan het verkeer. Zo moet je verkeersborden kunnen lezen en gevaar kunnen herkennen, om zo veilig mogelijk auto te kunnen rijden. De belangrijkste oogfuncties voor het verkeer zijn:
- de gezichtsscherpte (visus)
- het gezichtsveld
De gezichtsscherpte geeft weer hoe goed je op afstand details kunt waarnemen. Dit is belangrijk om bijvoorbeeld verkeersborden goed en tijdig te kunnen lezen. Hoe beter de gezichtsscherpte, hoe eerder je een bord kunt lezen en hoe veiliger dit in het verkeer is. De waarde van een normale gezichtsscherpte, eventueel met lenzen of een bril, ligt tussen de 0,8 en 1,5.
Met het gezichtsveld zie je de dingen waar je je ogen niet specifiek op richt. Oftewel, het is alles wat je vanuit je ooghoeken kunt zien. In het verkeer is dit belangrijk, want achteropkomende of inhalende auto’s zie je het eerst in je ooghoeken. Met twee ogen heeft een normaal gezichtsveld een kijkhoek van ongeveer 180 graden. Met één oog is dat gezichtsveld ongeveer 150 graden.
Wanneer mag je rijden met een bril of contactlenzen?
Als je last hebt van een oogaandoening, lenzen hebt of een bril draagt, dan betekent dat gelukkig niet automatisch dat je niet mag autorijden. Het CBR hanteert enkele eisen voor de gezichtsscherpte en het gezichtsveld. Deze staan in de Regeling eisen geschiktheid 2000. Voor het autorijbewijs, motorrijbewijs en trekkerrijbewijs moet de gezichtsscherpte met 1 of 2 ogen minstens 0,5 zijn. Je mag in dat geval lenzen of een bril dragen die je ogen corrigeren. Aan het gezichtsveld worden ook eisen gesteld. Dat moet horizontaal 120 graden en verticaal 40 graden zijn. Verder mogen in het centrale gedeelte van het gezichtsveld geen defecten zitten, zoals blinde vlekken.
Voor een groot rijbewijs, bijvoorbeeld voor een vrachtwagen (rijbewijs C) of bus (rijbewijs D), zijn de eisen een stuk strenger. Zo moet je 2 voldoende functionerende ogen hebben. De gezichtsscherpte van het beste oog moet minstens 0,8 zijn en van het slechtste oog minstens 0,1. Je mag hierbij contactlenzen of een bril dragen. Een bril mag echter niet sterker zijn dan +8 of -8. Vanaf deze waarde zijn contactlenzen namelijk verplicht voor een groot rijbewijs. Heb je dus een gezichtsscherpte van -9, dan moet je lenzen dragen. Het gezichtsveld moet horizontaal 160 graden zijn en verticaal 60 graden. Ook hier geldt dat er geen defecten in het centrale deel mogen zitten.
Wanneer moet ik een oogtest doen voor mijn rijbewijs?
Het CBR bepaalt jouw rijgeschiktheid voordat je rijbewijs afgegeven kan worden. Het CBR gebruikt hiervoor de Gezondheidsverklaring die je moet inleveren als je je rijbewijs aanvraagt. Daarnaast bekijkt het CBR, indien van toepassing, informatie van een medisch specialist en het resultaat van een eventuele rijtest.
Voordat je gaat afrijden, vraagt de examinator of je een kentekenplaat op 25 meter afstand kunt lezen. Lukt dit niet, dan mag je niet afrijden en vraagt het CBR om een rapport van de oogarts. Als je diabetes mellitus hebt, moet je je verplicht periodiek door een oogarts laten keuren.
Wanneer het CBR vraagt om een rapport van de oogarts, dan moet je oogarts een speciaal formulier invullen. Je mag zelf de oogarts kiezen en dat mag je eigen oogarts zijn. Sommige oogartsen willen dit liever niet doen voor eigen patiënten. Of misschien heb je geen vaste oogarts. Is dat het geval, dan kun je op de website van het CBR kijken. Daar staat een lijst met oogartsen die meestal binnen 2 weken je ogen kunnen keuren.
Als je last hebt van een progressieve oogaandoening, dan moet je voor de afgifte van het rijbewijs een rapport van een oogarts aan het CBR laten zien. De oogarts bepaalt dan ook globaal je gezichtsveld. Als de arts een afwijking vindt, dan vraagt het CBR om een aanvullend gezichtsveldonderzoek door een oogarts. In het geval van een progressieve oogaandoening verklaart het CBR je geschikt om te rijden voor een vaste periode. Afhankelijk van je gezichtsscherpte is dat één jaar, drie jaar of vijf jaar.
Tip: Twijfel je aan je gezichtsvermogen? Ga dan al voor of tijdens je rijopleiding naar een opticiën of oogarts om je ogen te laten testen.
Verplichte oogtest voor groot rijbewijs
Ook als het gaat om het testen van de ogen zijn de eisen voor een groot rijbewijs weer wat strenger. Voorafgaand aan de afgifte van een groot rijbewijs en trekkerrijbewijs moet een door het CBR aangewezen keuringsarts altijd de gezichtsscherpte opmeten, ook als je geen oogaandoening of verminderd gezichtsvermogen hebt. Ook bij het vernieuwen of verlengen van een groot rijbewijs is een medische keuring verplicht.
Als de gemeten gezichtsscherpte niet voldoet aan de minimumeisen van 0,8 en 0,1, dan wil het CBR een rapport van een oogarts zien. De oogarts bepaalt bij de oogtest rijbewijs naast de gezichtsscherpte ook in grote lijnen het gezichtsveld. Als de arts hierbij een afwijking vindt, dan vraagt het CBR een aanvullend gezichtsveldonderzoek door een oogarts.
Kan het CBR mij vragen om een rijtest te doen?
Als de oogarts aangeeft dat je gezichtsscherpte niet voldoet aan de eis van 0,5 maar nog wel 0,4 is, dan word je bij een auto-, motor- en T-rijbewijs opgeroepen voor een rijtest. Deze test is bedoeld om te beoordelen of je veilig en verantwoord aan het verkeer kunt deelnemen. Als de oogarts een defect in je gezichtsveld heeft gezien dat niet aan de normen voldoet, mag je meestal ook een rijtest doen. Dat mag alleen als het resterende gezichtsveld 90 graden is.
Let op: Een rijtest is geen examen. De nadruk bij de rijtest ligt hier op zien, dus de beoordeling van je gezichtsvermogen.
Autorijden met visuele beperking
Als je gezichtsscherpte minder dan 0,4 is, dan is het onder bepaalde voorwaarden mogelijk om via Koninklijke VISIO, het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, in een auto of trekker te leren rijden met een bioptische telescoopbril. Je krijgt dan van VISIO begeleiding tot aan de rijtest bij het CBR. Als je lijdt aan een ziekte waar een forse gezichtsvelduitval bij hoort, zoals hemianopsie, kun je bij VISIO een training volgen om je voor te bereiden op de rijtest.
Voor het groot rijbewijs is het hebben van voldoende gezichtsscherpte in beide ogen verplicht. Als je maar één oog hebt, of met één oog minder gaat zien dan 0,1, gelden andere eisen. Je mag dan tot 3 maanden niet rijden. In die periode kun je het beste naar je oogarts gaan voor advies. Aan het einde van deze periode vul je een Gezondheidsverklaring in en vult jouw werkgever een Werkgeversverklaring in.
Geven de oogarts en de werkgever beiden een positief advies, dan mag je na 3 maanden een rijtest in de bus of vrachtauto afleggen. Gaat dit goed, dan krijg je een Verklaring van geschiktheid voor vrachtauto of bus voor een beperkt geografisch gebied, bijvoorbeeld een bepaalde stad. Dat is een code 62. Als de arts een defect in het gezichtsveld vaststelt bij de oogtest rijbewijs waardoor je niet aan de normen voldoet, dan is geen uitzondering mogelijk. Het CBR geeft in dat geval geen groot rijbewijs af.
