Hoe werkt een automatische versnellingsbak?
Een automatische versnellingsbak, vaak kortweg ‘automaat’ genoemd, is een type transmissie dat zelf tussen de versnellingen schakelt, afhankelijk van de rijomstandigheden. Dit systeem zorgt ervoor dat je dus niet meer zelf hoeft te schakelen en te koppelen. Als bestuurder hoef je dus minder handelingen te verrichten en kan je je beter richten op de overige rijtaken. Ook wordt het rijden er minder vermoeiend door.
Componenten en werking van een automaat: de basis
De exacte werking van een automatische transmissie is uiteraard een technisch verhaal. In dit artikel proberen we de werking op een eenvoudige manier duidelijk te maken. Daarvoor kijken we naar de belangrijkste componenten waaruit een automatische versnellingsbak is opgebouwd:
Koppelomvormer: een handgeschakelde versnellingsbak werkt met een koppeling, die je bedient met het koppelingspedaal. Een automatische versnellingsbak heeft in plaats van de koppeling een koppelomvormer. Die zorgt voor een soepele overdracht van kracht van de motor naar de transmissie.
Planetair tandwielstelsel: dit is een complex systeem van tandwielen en koppelingen. Dit stelt de automaat in staat om verschillende versnellingen te selecteren. Daarbij verwijst 'planetair' naar het type tandwielmechanisme waarbij de tandwielen zich bewegen als planeten om een centraal tandwiel. De versnellingsbak schakelt tussen de versnellingen door de tandwielen om elkaar heen te laten draaien en de juiste aan elkaar te koppelen om de kracht van de motor over te brengen naar de wielen.
Hydraulisch systeem: een automatische transmissie gebruikt vloeistofdruk om de juiste tandwielcombinaties te selecteren en te vergrendelen.
Elektronische besturingseenheid (ECU): de ECU is het brein achter de automatische transmissie en bepaalt wanneer welke versnelling moet worden geselecteerd voor een optimale balans tussen prestaties en efficiëntie. Oudere types automatische versnellingsbak bepalen dit alleen op basis van de stand van het gaspedaal en de rijsnelheid. De modernste en meest geavanceerde automaten kunnen zelfs op basis van navigatiegegevens en real-time weg- en verkeersdata de juiste versnelling bepalen.
Soorten automatische transmissies
Een automatische transmissie verzorgt zonder extra handelingen van de bestuurder de overbrenging van de aandrijfkracht van de motor op de wielen. De manier waarop dit gebeurt kan verschillen. Er zijn verschillende soorten automatische versnellingsbakken te onderscheiden, elk met eigen kenmerken en voordelen:
Traditionele automatische transmissie (AT): de meest gangbare soort automatische transmissie, die gebruikmaakt van een koppelomvormer en staat bekend om zijn soepele schakelmomenten. De nieuwste versies hebben veel versnellingen, waardoor altijd een optimale en brandstof besparende overbrenging voorhanden is.
Continu variabele transmissie (CVT): dit soort automatische transmissie heeft geen vaste versnellingen maar biedt een traploze overbrenging, wat resulteert in een zeer soepele rijervaring zonder schakelmomenten. Door de traploze overbrenging is het bovendien mogelijk om de motor continu op een optimaal en efficiënt toerental te houden, terwijl de wielen toch steeds sneller draaien voor een goede acceleratie.
Dubbele koppelingstransmissie (DCT): een DCT-automaat lijkt qua rijgevoel erg op een traditionele automaat (zie AT hierboven), maar maakt gebruik van twee koppelingen op schakelassen met tandwielsets voor snelle en soepele schakelmomenten. Mechanisch heeft de DCT dan ook meer overeenkomst met een handgeschakelde transmissie. De DCT-automaat werkt doorgaans efficiënter dan een traditionele automaat en levert dan een lager brandstofverbruik op.
Hebben elektrische auto’s een automaat?
Op slechts een heel enkele uitzondering na hebben elektrische auto’s een vaste overbrenging tussen elektromotor en wielen. Een elektromotor kan namelijk makkelijk veel meer toeren maken dan een brandstofmotor, waardoor schakelen niet nodig is. En hij kan direct vanuit stilstand kracht leveren. Terwijl een brandstofmotor altijd draait bij stilstand. Daarvoor heb je dus de koppeling nodig. De manier waarop een elektrische auto rijdt, lijkt wel heel erg op die van een brandstofauto met automatische versnellingsbak. Ook een elektrische auto heeft een P-, R-, N- en D-stand en zelf schakelen is uiteraard niet nodig. Er zijn ook geen schakelmomenten, waardoor een elektrische auto qua rijeigenschappen het meest lijkt op een brandstofauto met CVT-automaat.
De voordelen van een automaat auto
Automaat auto’s bieden verschillende voordelen, die een goede verklaring vormen voor hun groeiende populariteit. Zo biedt een automaat auto meer gebruiksgemak en rijcomfort. Ten eerste is het namelijk niet meer nodig om zelf te bepalen wat de juiste versnelling is en hoef je deze ook niet meer zelf in te leggen. Dat scheelt een hoop werk in stadsverkeer en files. Vaak schakelt een automatische transmissie ook soepeler dan een handmatige, wat het rijcomfort verhoogt. Doordat je niet hoeft te schakelen, kun je je volledig concentreren op de weg, wat de veiligheid ten goede komt. Vroeger hadden automatische transmissies vaak minder versnellingen dan een handgeschakelde transmissie, maar tegenwoordig is dat juist andersom. Zo kunnen automaat auto’s vaak in een hogere versnelling met een lager motortoerental rijden, wat de brandstofefficiëntie verbetert.
Onderhoud en betrouwbaarheid
Automatische versnellingsbakken vereisen regelmatig onderhoud om soepel te blijven werken. Dit omvat het vervangen van transmissievloeistof en het controleren van de mechanische componenten. Dit onderhoud wordt gedaan tijdens de kleine en grote beurt van jouw auto, dus in principe heb je hier zelf geen omkijken naar. Over het algemeen zijn moderne automatische transmissies zeer betrouwbaar, maar als er wel iets mis is dan kunnen reparaties kostbaar zijn.
Kosten
Auto's met automatische transmissies zijn meestal duurder in aanschaf dan hun handmatige tegenhangers. Dat komt doordat een automatische transmissie vaak complexer is dan een handgeschakelde. Bij occasions speelt ook mee dat er steeds meer vraag is naar automaat auto’s. Dat drijft de prijs op. Het prijsverschil ten opzichte van handgeschakelde auto’s wordt voor velen echter gecompenseerd door het extra comfort en gemak dat een automaat biedt. Bovendien kan de verbeterde brandstofefficiëntie op de lange termijn besparingen opleveren. Bij automaat auto’s draait de motor bovendien altijd met een juist toerental, waardoor mechanische componenten minder worden belast en de motor veelal langer meegaat.
Populaire automaat auto’s
Automaat auto’s worden steeds populairder. Er zijn ook steeds meer auto’s die met een automaat leverbaar zijn. Sterker nog, er zijn steeds meer nieuwe auto’s die standaard een automaat hebben. Inmiddels is in ieder marktsegment wel een automaat auto te vinden. We zetten de belangrijkste marktsegmenten en enkele populaire modellen op een rij.
Stadsauto’s
Voorbeelden van populaire stadsauto’s met automaat zijn de Ford Fiesta, Toyota Yaris en Volkswagen Polo. De Fiesta staat bekend om zijn rijplezier en de Fiesta met PowerShift DCT-automaat combineert prestaties met efficiëntie. De Yaris is populair vanwege zijn betrouwbaarheid en zuinigheid en biedt een CVT-automaat voor een comfortabele rit. De Polo is beschikbaar met een DSG-automaat (ook DCT), die snel en efficiënt schakelen biedt.
Compacte SUV’s
Voorbeelden van populaire compacte SUV’s met automaat zijn de Hyundai Kona, Nissan Qashqai en Volkswagen T-Roc. De Kona staat bekend om zijn vormgeving en prestaties, met een DCT-automaat voor een comfortabele rijervaring. De Qashqai is een van de bestverkopende compacte SUV's met een automatische transmissie en biedt een comfortabele rijervaring en moderne technologie. De T-Roc combineert een trendy design met de geavanceerde DSG-automaat voor een veelzijdige rijervaring.
Luxe sedans
Voorbeelden van populaire luxe sedans met automaat zijn de Audi A4, BMW 3 Serie en Mercedes-Benz C-Klasse. De A4 is voorzien van de geavanceerde S Tronic-transmissie en biedt een combinatie van comfort en prestaties. De 3 Serie heeft een uitstekende achttraps automatische transmissie die zowel sportief als efficiënt is. De C-Klasse biedt een verfijnde negentraps automatische transmissie voor een ongeëvenaarde luxe rijervaring.
Elektrische auto’s
Hoewel elektrische auto’s eigenlijk geen automatische transmissie hebben, bieden ze wel een vergelijkbare rijbeleving. Enkele populaire elektrische auto’s zijn de BMW i3, Nissan Leaf en Tesla Model 3. De i3 staat bekend om zijn innovatieve design en gebruiksvriendelijkheid. De Leaf is een van de eerste betaalbare elektrische auto’s en is nog altijd populair om zijn lage prijs. De Model 3 scoort met een goede combinatie tussen prijs en actieradius.
