Waarom een luchtfilter?
Naast brandstof heeft een verbrandingsmotor vooral lucht nodig om te kunnen functioneren. Pas als er zuurstof in de cilinders komt, kan er onder druk ontbranding plaatsvinden bij samenkomst met benzine of diesel. Dat resulteert in motorvermogen. Een motor die ongefilterde lucht aanzuigt, krijgt daarmee niet alleen zuurstof binnen, maar ook minuscule vuildeeltjes en talloze stofdeeltjes. Op lange termijn kan dit riskant zijn voor een goede werking van de motor. Daarom zijn motoren voorzien van een luchtfilter. Dit filter, dat deel uitmaakt van het inlaattraject van de verbrandingsmotor, filtert de aangezogen lucht op vervuiling.
Een moderne motor heeft een luchtfilter nodig. Dat is belangrijk voor een goede werking van de luchtmassameter, die helpt om op basis van de hoeveelheid aangezogen lucht de brandstoftoevoer te bepalen. Ten tweede mogen er geen vuildeeltjes in de verbrandingskamer van de motor terechtkomen. Daar werken ze als schuurpapier en verbranden ze onzuiver, waardoor de motor en de katalysator onnodig slijten. Bij een motor met turbolader bestaat ook het risico dat vreemde deeltjes de turbolader beschadigen.
Waar zit het luchtfilter?
Het luchtfilter zit in een gesloten behuizing in de motorruimte. Zo kunnen er geen ongewenste deeltjes bij. De poriën van het filter raken na verloop van tijd verzadigd, met alle vervelende gevolgen van dien:
- Door een verminderde luchttoevoer presteert de motor minder
- Minder prestaties betekent minder acceleratie
- Een minder efficiënte motor leidt tot een verhoogd brandstofverbruik
- Verbrandingsprocessen met een suboptimaal benzine-luchtmengsel leiden tot schade aan de katalysator
- Bij volledige verstopping is er een risico op onherstelbare motorschade
Verschillende filters
Een auto is voorzien van meerdere soorten filters. Het is belangrijk om die niet met elkaar te verwarren. Behalve een luchtfilter heeft een auto de volgende andere filters:
Oliefilter – bedoeld voor het reinigen van de motorolie. Door vuildeeltjes en verbrandingsresten tijdens de hele levensduur van de olie te verwijderen, worden constante motorprestaties gegarandeerd en wordt tevens motorschade voorkomen.
Interieurfilter – ook wel pollenfilter genoemd, voorkomt dat verontreinigende stoffen zoals roet en stof, schadelijke uitlaatgassen en hinderlijke geuren in het interieur terechtkomen.
Brandstoffilter – zorgt ervoor dat ongewenste deeltjes uit de brandstof niet in de motor belanden.
Roetfilter – (bij auto’s met dieselmotoren) filteren ongewenste uitlaatgassen en zorgen ervoor dat het aantal roetdeeltjes dat wordt uitgestoten beperkt blijft.
Vormen en maten
Autofabrikanten hebben in de loop der jaren diverse varianten van luchtfilters gebruikt. We onderscheiden de volgende soorten:
- Het meest gangbare type luchtfilter in auto’s is het papieren luchtfilter. Dat bestaat uit een papieren of cellulose filterelement dat vuil, stof en kleine deeltjes uit de lucht verwijdert voordat deze de motor binnenkomen. Papieren luchtfilters zijn goedkoop en gemakkelijk te vervangen.
- Katoenen luchtfilters tref je voornamelijk in sportwagens. Ze zijn duurzamer dan papieren filters en bieden vooral een betere luchtstroom. Daardoor kan de motor meer lucht aanzuigen en dat leidt tot betere prestaties.
- Schuimluchtfilters zijn populair in off-road voertuigen. Ze zijn namelijk goed bestand tegen grotere hoeveelheden stof en vuil, maar bieden ondertussen wel een goede luchtstroom. Nadeel van schuimluchtfilters is echter dat ze regelmatig moeten worden schoongemaakt en geolied om optimaal te blijven presteren.
Ongeacht het materiaal en de vorm hebben alle luchtfilters voor auto's één ding gemeen: de harmonica-achtige structuur van het filtermateriaal. Op die manier kan een bijzonder groot oppervlak voor de filtering worden gebruikt.
Gesloten en open luchtfilters
Voor luchtfilterafstelling zijn twee varianten gangbaar:
- Vervangingsfilters van katoen worden gebruikt in plaats van een papieren filter in het oorspronkelijke luchtfilterhuis.
- Sportieve auto’s zijn vaak voorzien van een open luchtfilter. Daarvoor is meestal wel een kleine verbouwing nodig in de motorruimte.
De open systemen worden gemonteerd zonder filterbehuizing, rechtstreeks op het inlaatgedeelte van de motor, waardoor er meer lucht in de verbrandingskamers komt. Dit belooft dan weer een betere verbranding en dus meer motorvermogen.
Die prestatieverhoging is echter minimaal en hangt af van de vraag of er alleen verse buitenlucht wordt aangezogen. Sterker nog: als de extra luchttoevoer bestaat uit warme lucht uit de motorruimte, kan het open luchtfilter juist een negatief effect hebben op de motorprestaties.
Eén ding is echter zeker bij de meestal kegelvormige filtersystemen: de motor klinkt aanzienlijk luider. Deze open luchtfilters zijn dus vooral bevorderend voor de geluidsbeleving. De nadelen zijn, naast een hoger brandstofverbruik, de beperkte filterprestaties. En het open ontwerp verhoogt het risico dat ongewenste elementen langs het filter binnendringen.
Kwaliteit
Luchtfilters van goede kwaliteit garanderen een duurzame en doeltreffende bescherming van de verbrandingsmotor. Dat ligt onder meer aan de volgende aspecten:
- Exacte pasvorm: goede filterinzetstukken hoeven niet te worden samengedrukt in de luchtfilterbehuizing en hebben ook geen luchtdoorlatende spelingen.
- Synthetische harsimpregnatie: de beschermende laag voorkomt dat het filterpapier water opneemt of door chemicaliën wordt aangetast. De impregnering is herkenbaar aan de geelachtige kleur.
- Producten van A-merken: vooral nieuwe auto’s met fabrieksgarantie zijn gebaat bij zo veel mogelijk originele onderdelen. Het loont de moeite om te investeren in producten van gerenommeerde makers.
Luchtfilter zelf vervangen
Het luchtfilter is een zogeheten slijtageonderdeel van een auto. Die onderdelen moeten regelmatig worden vervangen. Doe je dat niet, dan riskeer je een sterk vervuild luchtfilter. Dat resulteert weer in een hoger brandstofverbruik, minder motorvermogen en een hogere kans op kostbare motorschade.
Autofabrikanten geven informatie over de vervangingsintervallen van het luchtfilter in het onderhoudsboekje en de handleiding van het desbetreffende model. Een droog papieren filter heeft meestal een levensduur van ongeveer 40.000 tot 60.000 kilometer. Als je het zekere voor het onzekere wilt nemen, laat dan bij elke inspectie het luchtfilter vervangen. Bij permanente filters van katoen is dat niet per se nodig. Die gaan bij regelmatig onderhoud zelfs tot 100.000 kilometer mee.
In geval van overmatige vervuiling – bijvoorbeeld door intensief gebruik van terreinwagens – of beschadiging van het materiaal is het vervangen al vóór de hier vermelde richtlijnen raadzaam. Daarom is het belangrijk om regelmatig naar de staat van het filter te kijken.
Stap voor stap: een nieuw luchtfilter installeren
Installatie van een nieuw luchtfilter is een koud kunstje. Zelfs voor een onervaren sleutelaar kun je aan de hand van enkele tips probleemloos zelf een luchtfilter vervangen. Informatie over de juiste afmetingen van het nieuwe filter vind je in de handleiding van de auto. De meeste dealers kunnen het juiste product identificeren aan de hand van het kenteken van de auto.
Om het luchtfilter in de auto te vervangen heb je maar een paar gebruiksvoorwerpen nodig: Naast het nieuwe filter heb je een kruiskopschroevendraaier nodig om de filterbehuizing te openen. Het is ook raadzaam om een doek en een stofzuiger bij de hand te hebben, want in de behuizing hoopt zich vaak veel vuil op.
Aan de hand van de volgende stappen kun je zelf het luchtfilter in een handomdraai vervangen:
1. Open de motorkap.
2. Identificeer luchtfilterbehuizing: deze is van zwart plastic en aan één kant verbonden met een omvangrijke inlaatslang die naar het injectiesysteem op de motor loopt. Bij sommige auto's zit de behuizing onder de afdekplaat van de motor, die dan eerst verwijderd moet worden.
3. Verwijderen van het deksel van de filterbehuizing: hiervoor moeten schroeven of klemmen worden losgedraaid – beide kunnen worden gedaan met behulp van de schroevendraaier.
4. Verwijderen van het oude luchtfilterelement: cilindrische filterelementen worden meestal weer vastgezet.
5. Luchtfilterbehuizing stofzuigen en schoonmaken:
6. Bevestig de nieuwe filtereenheid in de behuizing: vermijd het samendrukken van het filterpapier. Bovendien mag het filter niet ondersteboven worden geplaatst - hier dient een markering voor de luchtstroomrichting als oriëntatie.
7. Controleer de exacte positie van de afdichtingsrubbers.
8. Sluit de luchtfilterbehuizing.
Schoonmaken
Of een luchtfilter ook kan worden gereinigd, hangt af van het materiaal. Het is niet verstandig om droge filters te wassen, uit te kloppen of schoon te blazen. De filigraanstructuur van de cellulosevezels kan makkelijk beschadigd raken, zelfs zonder dat je dat merkt.
Dat is anders voor permanente luchtfilters. Voor katoenen filters is regelmatige reiniging uitdrukkelijk gewenst. Dit vereist een speciale luchtfilterreiniger en nieuwe filterolie – vaak direct in een set verkrijgbaar. Na grondige toepassing wordt het reinigingsmiddel afgespoeld met water. Alvorens het katoen opnieuw te oliën, is het belangrijk het materiaal volledig te laten drogen.
Nieuw luchtfilter: kosten
Klassieke droge filters van papier kosten tussen de 2 en 30 euro, afhankelijk van het formaat en het merk. Gemiddeld bedragen de kosten per stuk ongeveer 10 euro. Bij een uurtarief van 100 euro wordt er nog eens ongeveer 30 euro in rekening gebracht voor installatie in de werkplaats.
Katoenen filters zijn aanzienlijk duurder in aanschaf. Ze variëren in prijs van 30 tot 80 euro. In combinatie met het speciaal vereiste reinigingsmiddel en filterolie voor regelmatig onderhoud zijn ze op lange termijn ook duurder dan klassieke filters – ondanks hun langere levensduur.
Het luchtfilter is een eenvoudig onderdeel in de auto en belangrijk om een lange levensduur van de motor te garanderen. De inspanning voor het vervangen of reinigen is gering en ook de aanschafprijs voor een nieuw filter blijft binnen de perken. Om prestatieverlies van de motor te voorkomen en te profiteren van een lange levensduur van de auto, is het dus de moeite waard om regelmatig te kijken naar de toestand van het luchtfilter.
